قبله در نماز

قبله در نماز

سؤال: دربلاد آمريكاى شمالى قبله غالب مساجد شمال شرق مي باشد، و اساس آن محاسبات دقيقه بر اساس مثلثات كروي است بنابر قاعده اقرب الطرق هو الإتجاه المستقيم المقصود في القبله؛ ولى ندرتا بعض مساجد وجود دارد كه قبله شان تقريبا با 90 درجه اختلاف؛ يعنى (جنوب شرقي) كمي از شرق به سمت جنوب است، و مستندشان اينست كه چون خطاب شارع مقدس در تكاليف عموم مردم بوده لذا محاسبات دقيقه كه ويژه خواص از مردم است را ملاك قرار نداده، و در اين باب اتجاه عرفي ملاك و منظور شارع است، و از آنجا كه آمريكاإيان مكه را در سمت مشرق خود مي دانند، پس عرفًا براى توجه به مكه رو به سوى شرق نموده و چون بلاد خود را شماليتر از مكه مي دانند، پس از شرق به سمت جنوب مايل مي شوند، پس سمت جنوب شرقي همان قبله مطلوب شارع براى اين بلاد است، كداميك از اين دو نظريه صحيح است؟ تكليف چه بوده؟ لطفا توضيح بفرماييد.

جواب: شكي نيست كه قبله همانا رو به سوى كعبه و حرم الهى (مكه) نمودن است، و رو نمودن به چيزى با اتجاه مستقيم محقق بوده، و اتجاه مستقيم به يك نقطه همان خط كوتاهتر از همه خطوط منتهى به آنست، و از هر راه كه علم به اين امر حاصل شود عمل به آن مجزى است، و قواعد مثلثات كروى روش علمى و دقيق تحصيل جهات در نقاط روى يك كُره است، و اختلاف نتيجه روش حسي و عرفي صحيح با نتيجه روش دقيق علمي به اين قدر نبايد باشد. امّا اين تقابل مذكور ناشي از عدم صحت روش عرفي يا حسي فوق الذكر است، و آن نتيجه القاءات نقشه هاى مسطح از كره زمين است كه نسبت موضع همه نقاط را به يكديگر صحيح نشان نمي دهد، بلكه جهات موهوم و غير واقعي را القاء مي كند، و اين القاء غلط بجز در باب قبله امريكاى شمالى ، نسبت به قاره امريكاى جنوبي ونواحي سيبرى ومغولستان وكره و ژاپن و استراليا هم وجود دارد، بلكه نقشه هاى مسطح تنها از شهر مكه تا سي درجه به شرق و به غرب از شمال تا جنوب؛ بتوانند نمايانگر مواضع قبله تقريبا صحيح باشند، چه تنها در اين محدوده مكّه قبله نقشه مسطح موافق واقعيت كروي آنست. ولذا در نتيجه القاءات موهوم نقشه هاى مسطح در ذهن شخص، نقطه اى را كه شمال شرقي است (بخاطر تسطيح نقشه كروى ) به ذهن (مأنوس با نقشه هاى مسطح) جنوب شرقي القاء مي كند. و امّا آنچه كه تعبير شده است به حسّ معمولى عرف؛ پر واضح است كه حسّ عادي عرفي اصلا نقاط بعيده در اقصاى كره زمين را تشخيص نمي دهد، تا چه رسد به اينكه جهت آنرا مشخص كند، و آن جهتى كه براى آن نقاط در ذهن مي شناسد؛ در حقيقت ناشي از شنيده هاى غير دقيق يا القاءات نقشه هاى مسطح است، البته حس عرفي صحيح و واقعى ؛ را مي توان با آزمايش آسان و ساده اى (كه براى همگان ميسر بوده) بدست آورد: ابتدا دو نقطه مكه و يكي از بلاد امريكاى شمالى را در روى كره جغرافيايي با سوزني معين نموده، و با اتصال دو نقطه به وسيله نخ كشيده (بدون هيچگونه خميدگي) خط مستقيم ميان مكه و آن بلد را رسم نماييد، زاويه حاصله بين آن خط و بين نصف النهار آن بلد؛ همان زاويه انحراف قبله آنجا از شمال يا جنوب است. نتيجه اين تحقيق حسي عرفى (كه براى عامه ناس هم قابل تحصيل و تشخيص است) با نتيجه محاسبات علمي (بر اساس قواعد مثلثات كروى ) هيچگونه اختلاف فاحشي نداشته؛ بلكه مطابق است. بنابر اين بلاد مختلفه امريكا؛ از بوستون تا ميامي و از لوس آنجلس تا سياتل؛ همگي قبله شان: سمت شمال متمايل به سوى شرق مي باشد، البته مقدار انحراف از شمال به شرق؛ بر حسب بلاد مختلف بوده كه از 16 درجه تا 88 درجه مي باشد. [شمارة ثبت: (639) منبع: المسائل المغربية]

سؤال: كسيكه وظيفه اش اين بوده كه مضطجعاً بطرف أيمن يا أيسر نماز بخواند ولى از باب جهل به وظيفه، در حال استلقاء يا بطرف قبله نماز خوانده است آيا اعاده لازم است؟

جواب: در صورت صحت قبله در نحو مأتي؛ نماز او صحيح است. [شمارة ثبت: (271) منبع: المسائل الخراسانية]