نماز آيات الهي

نماز آيات الهي

سؤال:
لطفاً بفرماييد، آيا نماز آيات تنها بر مردمى كه در منطقه تحقق آيت هستند واجب مى شود يا براي افراد ديگر هم مي باشد؟

جواب:
صرفا بر افرادي واجب مي شود كه در آن موضع آيت الهى واقع گرديده است. [شمارة ثبت: (701) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
اگر ممكن است لطفا كيفيت نماز آيات را با توصيف تفصيلى اجزاى آن بيان فرماييد.

جواب:
نماز آيات دو ركعت است در هر ركعت آن پنج قرائت و پنج ركوع و دو سجده مي باشد، و بين هر دو ركوعي يك قنوت وارد است، و تفصيل شرح اجزاى آن چنين است:
ابتدا يك تكبير مي گويد و وارد نماز مي شود،
براى قرائت مي تواند يك سوره را در هر ركعت پنج قسمت نمايد؛ (كه در اين صورت يكبار سوره حمد را در اول قرائت هر ركعت مي خواند و پس از آن سوره مورد نظر را پنج قسمت مي نمايد) و بعد از هر قسمتي ركوع مي كند،
و مي تواند براى هر قرائت يك سوره جداگانه بخواند (كه در اين صورت در هر قرائت سوره حمد را ابتدا خوانده و سپس سوره مورد نظر را بخواند) و بعد از اين ركوع نمايد،
و بعد از هر دو ركوع يك قنوت مي خواند (يعني ركوع دوم و چهارم در ركعت اول و ركوع ششم و هشتم و دهم در ركعت دوم)،
و تنها پس از اتمام قرائت و ركوع پنجم و نيز دهم سمع الله لمن حمده مي گويد؛ و در غير اينها نمي گويد،
و پس از اين به سجده مي رود و پس از سجده اول كمي مي نشيند به ذكر و دعا و سپس سجده دوم و پس از آن بلند مي شود براى ركعت ديگر سپس تشهد و سلام نماز را مي دهد، و پس از نماز سجده اى بحاى مي آورد. [شمارة ثبت: (1225) منبع: المسائل الرازية]

سؤال:
در سيره معصومين (عليهم السلام) و كلام خازنان وحي (عليهم السلام) چه دعاها و اذكار و سوره هايي در مورد نماز آيات وارد شده است؟

جواب:
در باره سوره هاى قرائت نماز آيات: بطور كلي سوره هايي كه ياد كننده قيامت و بروز خشم الهي با نشانه هاى آسماني و زميني است؛ و سوره هايى چون كهف حجر حج انبياء روم ياسين شمس تكوير انفطار زلزال قيامه مرسلات،
و در قنوتهاى نماز آيات: بطور كلى پناه بردن به حق تعالى از قهر و غضب الهي و استغفار و طلب عفو و رحمت از او؛ و مضاميني مانند اين دعا: إن الله يسجد له من في السماوات و من في الأرض و الشمس و القمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و كثير من الناس و كثير حق عليه العذاب، اللهم صل على محمد و على آل محمد اللهم لا تعذبنا بعذابك و لا تسخط بسخطك علينا و لاتهلكنا بغضبك و لا تأخذنا بما فعل السفهاء منا و اعف عنا و اغفر لنا و اصرف عنا البلاء يا ذا المن و الطّول،
و تنها پس از ركوع پنجم و دهم كه به سجده مي خواهد برود: سمع الله لمن حمده بگويد،
و پس از نماز در سجده بگويد: يا من يمسك السماوات و الأرض أن تزولا ولئن زالتا إن أمسكهما من أحد من بعده إنه كان حليما غفورا،
و عمده فضيلت و سنت در اين نماز طولاني كردن آنست. [شمارة ثبت: (1226) منبع: المسائل الرازية]

سؤال:
اگر مدت خسوف يا كسوف طولانى باشد انسان غير از نماز به چه امور ديگرى بايد و يا بهتر است اشتغال داشته باشد؟

جواب:
افضل تطويل نماز به تلاوت سوره هاى طولاني و يادآور قيامت و نيز قنوتهايى با مناجات و ادعيه مفصله مي باشد. [شمارة ثبت: (704) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
در باره نماز آيات شنيده ايم كه توصيه به طولاني برگزار شدن آنست؛ آيا چه مقدار و چگونه بايد باشد؟

جواب:
به قدر طول كشيدن كسوف يا خسوف؛ و در سيره معصومين (عليهم السلام) وارد شده است كه آنقدر طولاني مي نمودند كه عرق از سراپاى مأمومين جاري بود و بسياري از حال مي رفتند، و خوبست كه در هر يك از قرائتهاى دهگانه نماز آيات سوره طولاني و جداگانه اى بخوانند، و ركوع و سجودها را به همان نحو طولاني كنند، و با توجه به اينكه نماز آيات فريضه است و نوعا در سال يكي دو بار پيش مي آيد؛ لذا براى مؤمنين متعبدي كه در اوقات مختلف هفته و ماههاى سال اعمال بسيار طولاني مستحبي را بجاى مي آورند شايسته نيست كه اين فريضه مهم را به اختصار بگذارند، البته در شرايط اضطرار و عذر؛ انجام آن به قدر ميسور مجزي است. [شمارة ثبت: (1227) منبع: المسائل الرازية]

سؤال:
اگر بخواهم طبق توصيه ديني در وقت كسوف يا خسوف تمام مدت آنرا به نماز آيات بگذرانم چطور تنظيم كنم؟ چه مقدار قرائت چه مقدار ركوع و چه مقدار قنوت و سجود را طول بدهم؟

جواب:
نماز آيات دو ركعت است در هر ركعت آن پنج قرائت و پنج ركوع و دو سجده مي باشد، و بين هر دو ركوعي قنوت وارد است، كه مجموعا از ده قرائت و ده ركوع و پنج قنوت و چهار سجده تشكيل شده است، و در سيره پيامبر (صلى الله عليه وآله) و معصومين (عليهم السلام) وارد شده كه ايشان نماز آيات را با شروع وقوع آيت آغاز و چنان تمام مي كردند كه مصادف با پايان وقوع آيت بود، و قرائت را طول مي دادند و ركوع را به اندازه قرائت و سجود را به اندازه ركوع طول مي دادند و همينطور قنوت را، و تشهد را نيز طولاني مي كند، بنابر اين شخص متعبد مي تواند مقدار زمان طول كشيدن كسوف را بر سي جزء تقسيم نمايد، و هر يك از قرائت و قنوت و ركوع و سجود را به اندازه يك سي ام زمان مزبور طولاني كند، مثلا اگر مدت كسوف دو ساعت است هر يك از قرائت و قنوت و ركوع و سجود را چهار دقيقه طول دهد. خداوند به همه ما توفيق طاعت بيش از پيش عنايت بفرمايد. [شمارة ثبت: (1228) منبع: المسائل الرازية]

سؤال:
براى نماز آيات اذان و اقامه لازم است؟

جواب:
اذان و اقامه ندارد؛ و تنها براى برپاشدن آن به جماعت؛ ندا مي دهند كه: الصلاة الصلاة. [شمارة ثبت: (702) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
نماز آيات را مي توان به جماعت خواند؟ در هنگام قرائت حمدها و سوره ها، وظيفه مأموم چيست؟در ساير بخش هاى ديگر نماز چطور؟

جواب:
بله مي توان آنرا به جماعت خواند و در اين صورت مانند جماعت در ساير فرايض عمل مي كند. [شمارة ثبت: (703) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
غير از خسوف و كسوف، در صورت اتفاق افتادن كداميك از ديگر آيات الهي نماز آيات واجب مى شود؟

جواب:
وقوع زلزله محسوس؛ و نيز مخوف از حوادث ظاهرا طبيعى زمينى و آسمانى ؛ مانند بارش سنگ يا آتش از آسمان و برخورد كواكب و كرات با يكديگر؛ و وقوع صاعقه هاى بزرگ و وزش بادهاى سهمگين و آنچه هوا را سياه يا سرخ نمايد، بحدى كه موجب خوف عمومي بشود؛ موجب نماز آيات است. [شمارة ثبت: (697) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
به نظر حضرتعالى در صورت وقوع زلزله، آيا شرط وجوب نماز آيات ترسيدن است؟ اگر شرط باشد ترس شخصى است يا نوعى ؟

جواب:
وجوب نماز آيات در زلزله منوط به ترس نمي باشد؛ و به صرف وقوع زلزله اى كه براى غالب مردم محسوس است؛ نماز واجب مي شود. [شمارة ثبت: (700) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
لطفا بفرماييد با شروع خسوف يا كسوف شخص مي تواند نماز آيات بخواند؟ تا چه وقت به نيت ادا انجام دهد؟ از كى بايد نيت قضا كند؟

جواب:
از ابتداى خسوف يا كسوف نماز آيات بجاى آورده مي شود؛ و نبايد آنرا از شروع انجلاء و بازشدن تأخير بياندازند؛ و تنها در صورت تأخير آن تا انجلاى تام و بازشدن كامل است كه نيت قضا مي نمايد. [شمارة ثبت: (696) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
اگر در وقت نماز يوميه، نماز آيات هم بر شخص واجب شود ابتدا كدام نماز را بايد به جاي آورد؟

جواب:
ابتدا به فريضه نمايد؛ مگر اينكه براى اداى فريضه وقت باقي باشد ولى وقت نماز آيات (در صورت تأخير بر فريضه) بگذرد؛ و در صورت تعارض نماز آيات با وقت نماز مغرب و نبودن مجال براى تأخير نماز آيات؛ ابتدا به مغرب نمايد؛ و نماز آيات را بر حسب وظيفه (ادا يا قضا) بخواند. [شمارة ثبت: (698) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
در محلّ ما وقتى كه كسوف و خسوف مي شود؛ در حاليكه هيچ تبليغي براى لزوم انجام نماز آيات و اهميت و ارزش آن؛ و يا ترويجي در بيان سيره پيامبر (صلى الله عليه وآله) در وقت رخداد اين نوع نشانه ها انجام نمي گيرد، ولى در عين حال تبليغات فراواني صورت مي گيرد براى تشويق به ديدن خسوف و كسوف؛ و اينكه از مدتها قبل افراد آماده شوند و بروند و در مناسبترين موقعيت جغرافيايي؛ اين پديده طبيعي باشكوه را تماشا كنند! و هي تكرار مي كنند كه خسوف و كسوف هيچ جاى نگراني ندارد! و اينها دليل علمي دارد! و.. و از اين جور عناوين و تعبيرات! به نظرم مي رسد كه اين سبك تبليغ و تعبيرات؛ فراتر از بالابردن آگاهي علمي مردم است، آيا به نظر شما اين روش آنها روش سالم و درستي است؟ آيا نگاه كردن در خورشيد و ماه بطور مستمر در حال خسوف و كسوف خوب است؟

جواب:
اگر در بلادي زندگي مي كنيد كه غالبا مسلمان هستند؛ اين روش برخورد با كسوف و خسوف (همچنانكه برداشت كرده ايد) روش سالمي نيست؛ و برخاسته از منشأ معتقد و ملتزم به دين نبوده؛ و در مسير ترويج فرهنگ ايماني نمي باشد، بلكه ناشي از برنامه افراد غير متدين و چه بسا معاند دين؛ و يا متأثرين از ايشان؛ براى تضعيف عقيده ديني مؤمنين در اين خصوص است، و پر واضح است كه پديده هاى كسوف و خسوف و مانند آن پديده هاى الهي بوده؛ نه طبيعي؛ كه بر اساس نظم و انتظام بسيار دقيقي استوار گرديده؛ و ناشي از عظمت تدبير حق تعالى در تكوين خلقت است؛ آن چنان نظمي كه دانشمندان بشر (حكماى شرق) از هزاران سال پيش بدون داشتن وسايل و ابزار امروزي و تنها با دانش به ارث رسيده از انبيا و اوصياى الهي (عليهم السلام) توانسته اند مواضع و مواقع دقيق اوضاع كواكب و قرارگيرى آنها نسبت به يكديگر را محاسبه و تقاويم چند صد ساله آنرا استخراج نمايند كه همه اينها از پرتو تقدير خداى عزيز عليم است، ولذا تاكيد آن افراد روي تعبير به طبيعي بودن اين پديده ها آن هم در محيط اعتقاد به دين؛ ناشي از الحاد عقيده صاحبان آن يا تأثر از ايشان است، و وانمود كردن اينكه خسوف و كسوف جاى نگراني نداشته؛ و منشأ و تفسير علمي دارد كه غربيان و غرب زدگان آنها را مي دانند؛ اين تعبيرها همه و همه نوعي تحريف عقايد ديني و وقايع تاريخي علمي است؛ چه اينكه به اعتراف غربيان؛ از واضحات تاريخ علم است كه پيشروان ديرينه اين دانش؛ بزرگان دين و دانش در جهان شرق بوده اند؛ كه قرنها قبل از آشنايي غربيان با اين گونه علوم؛ نه تنها با آن مأنوس بوده و مباني و قواعد آنها را تدوين و تنظيم كرده؛ كه آنرا نيز بكار مي گرفته اند، همچنانكه بر اهل دين و دانش واضح است كه اهتمام شرع مقدّس به اين موضوع از جنبه هشداردهي؛ ناشي از نشناختن اسباب ظاهري و علمي اين پديده ها نبوده؛ و هيچگاه كسي را از خود اين وقايع (كه سالانه مكررا اتفاق مي افتد) نترسانده؛ كه مؤمنين نيز از خود اين اتفاق نمي هراسند، بلكه توصيه دين شريف تنها به پندگيري و عبرت آموزي از آن (بخاطر مشابهت و يادآوري نشانه هاى واقع در هنگام قيامت و يا وقوع عذاب الهي) مي باشد (اعاذنا الله)، كه اين هم براى بالابردن جنبه معنوي و ترقي روحي بشر است، و خلاصه اينكه: گسترش دانش و بالابردن سطح آگاهيهاى مردم كار بس ارزشمندى است؛ ولى تحريف حقايق و القاى عقايد الحادي به بهانه ترويج علم؛ جنايتي بس بزرگ نسبت به عقيده و فرهنگ يك جامعه مؤمن مي باشد.
اما نگاه كردن در خورشيد (حتى در وقت كسوف كامل) موجب آسيب جدي چشم بوده، مگر اينكه با ابزار و حفاظ مخصوص انجام بگيرد؛ ولى از نظر علوم دقيقه كهن (كه بعضي از اصول و قواعدش را نيز برخي از دانشمندان امروزى نيز كشف كرده اند) تعرض در نور خورشيد يا ماه منكسف نه تنها خوب نبوده بلكه نتايج جسمي و رواني منفي دارد؛ چه اينكه به قدرت الهي همه اشياء و مخلوقات (بويژه اجرام آسماني) مجراى قدرت و نيروى حق تعالى بوده؛ و تأتُير متقابل در يكديگر دارند، و تفاوت وضعيتهاى مختلف و حالات متفاوت اجرام آسماني موجب تفاوت آثار آن در اجرام زميني است، همچنانكه دانش امروزي مواردي از اين قبيل تأثير و تأثرها مانند (دخالت ماه در جزر و مدّ آب درياها؛ و ارتباط فورانهاى خورشيدي با تغييرات جوّي شديد و ناگهاني كره زمين) را دريافته و تفاصيل علميش نيز عمومي شده و مورد اطلاع همگان است. گذشته از اينها هيچ نياز و ضرورتي براى اين رؤيت نمي باشد؛ چه اينكه امروزه در هر مورد از اين اتفاقات؛ هزاران تصوير با كيفيت ممتاز و در حالات مختلف توسط عكاسان حرفه اى تهيه و از طريق اينترنت و ساير رسانه ها در معرض عموم قرار مي گيرد؛ كه نياز طالب تفرج شخصي يا تذكر دينى يا مطالعه علمي را بسيار بهتر و وسيعتر از رؤيت شخصي برآورده مي كند.
البته استمرار مطالعات و تحقيقات علمي روي وقوع اين گونه پديده ها و نشانه هاى الهي همچون زمينه هاى ديگر بسيار بجاست، شكي نيست كه وقوع و عدم وقوع آنها يا كيفيت وقوع آنها (كلى حلقوي جزئي) يا مناطق رؤيت يا عدم رؤيت همه و همه يكسان نبوده؛ و هر كدام خواص و آثار و نتايج ويژه خود را داشته، كه از اين رو بررسيهاى پيوسته و گسترده و عميقي را اقتضا مي كند. [شمارة ثبت: (1224) منبع: المسائل المشرقية]

سؤال:
اگر انسان شك كند در نماز آيات كه چهار ركوع به جاى آورده يا پنج ركوع، وظيفه چه مى باشد؟

جواب:
اگر تجاوز از محلّ نكرده باشد بناء را بر أقلّ گذاشته و يك ركوع ديگر مى گذارد، و در صورت تجاوز از محلّ بنا را بر اتيان مي گذارد، و نماز او بسبب عروض اين شك باطل نمى شود. [شمارة ثبت: (900) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
اگر زن در موقع وجوب نماز آيات، عادت باشد وظيفه اى دارد؟ بعد از پاك شدن قضا بر او لازم است؟

جواب:
بر وى انجام نماز آيات واجب نمي باشد؛ و پس از طهارت قضا ندارد، ولى در هنگام وقوع آيات؛ عبادت بجاى نماز در ايام عادت (تسبيح) را انجام دهد. [شمارة ثبت: (699) منبع: المسائل الاصفهانية]

سؤال:
اگر نماز آيات از جمله بخاطر زلزله واجب شد آيا بر زنى كه در اين وقت، عادت بوده قضاى اين نماز واجب است؟ در صورت مثبت بودن جواب، با توجه به عدم وجوب قضاى نمازهاى يوميه سرّ وجوب قضاى اين نماز را در صورت صلاحديد بيان فرماييد.

جواب:
اگر زن در هنگام وقوع آيت معذور از نماز باشد؛ اصلا نماز آيات بر او واجب نمي شود تا اينكه قضا داشته باشد؛ و در صورت توصيه به قضا از باب احتياط و بجهت تذكر به قيامت و ملاحظه خشيت الهى است. [شمارة ثبت: (692) منبع: المسائل الأندلسيّة]