آئين امساك و روزه

آئين امساك و روزه

سؤال:
در چه روزهايى روزه گرفتن مطلقاً جايز نمى باشد؟

جواب:
جايز نيست روزه گرفتن در: عيد فطر و عيد قربان و ايام تشريق (سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم ذى حجه) براى حاضرين منى و حج، و به قصد رمضان در آخرين روزى كه از شعبان بوده و رمضان بودن آن ثابت نشده است، و همچنين از گرفتن روزه در روز عرفه و عاشورا و تاسوعا اجتناب شود. [شمارة ثبت: (840) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
به حدّ تكليف رسيدن پسران و دختران از چند سالگى و با چه مشخصاتى شروع مى شود؟

جواب:
سن تكليف براى دختران 9 سالگى است، البته در صورت اتّفاق بلوغ قطعى قبل از آن، كه در اين صورت به قدر ميسور مكلّف به احكام هستند، و دخترانى كه توانائى روزه را نداشته باشند تا زمان عادت زنانه مكلّف به قضاء و يا كفّاره تأخير نمى باشند، و بلوغ پسران و دختران به علائمى چون روئيدن موى خشن در زهار هم احراز مى گردد، و احراز بلوغ بدون اوصاف عرفي يا شرعي ولى به نظر متخصصين و اطباء و آزمايشات قطعي جديد نيز صحيح است، و در صورت عدم بروز علائم بلوغ براى پسران و از آن جمله احتلام، با رسيدن به پانزده سالگى بالغ مى شوند. [شمارة ثبت: (182) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
دختري كه تازه به حدّ تكليف رسيده و در ماه رمضان مدرسه مى رود و روزه گرفتن با درس خواندن او منافات دارد چون خواندن و نوشتن در كار است و استراحت لازم را نمى تواند بكند؛ آيا چنين مدرسه رفتنى كه بايد روزه را بخورد جايز است يا خير؟

جواب:
در صورت عدم امكان جمع آن، روزه مقدم است. [شمارة ثبت: (290) منبع: المسائل الخراسانية]

سؤال:
دخترى كه به سن تكليف رسيده و نتواند همه روزه هايش را بگيرد و تا ماه رمضان سال بعد هم نتواند قضاى آن را بجا آورد به علّت ضعيف بودن حكمش چيست؟

جواب:
در صورتى كه اقدام به روزه گرفتن نموده ولى به علّت ضعف جسمى نتوانسته به پايان رساند، تكليفى در گرفتن روزه ندارد و كفّاره و قضا هم ندارد، مگر اينكه عادت ماهيانه شود كه در اين صورت اگر به علّت ضعف جسمى نتوانست، قضاى آن لازم و كفاره تأخير هم واجب است. [شمارة ثبت: (201) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
خانمهايي كه در دوران شيردهي هستند وظيفه شان براي ايام ماه مبارك رمضان چه ميباشد؟

جواب:
صرف كم شدن شير؛ مجوز براى ترك روزه نيست، چه اينكه مي تواند غذاي كودك را از مكملهاى غذايي و لبنيات حيواني و آب ميوه وسبزيجات كمبود غذايي شيرخوار را تأمين كند، تنها در صورتي كه روزه گرفتن فوق طاقت شخص بوده يا موجب ضرر جسمي است؛ در ترك آن معذور است. [شمارة ثبت: (762) منبع: المسائل الإصفهانية]

سؤال:
اگر كسي در حال روزه ماه مبارك رمضان از روي غفلت و فراموش كردن (روزه بودن خود) غذا بخورد، آيا روزه اش چه حكمي دارد؟ اگر به همين نحو در قضاي روزه ماه رمضان اتفاق بيافتد چطور؟ در حال روزه مستحبي چگونه است؟

جواب:
در همه فروض فوق؛ خوردن يا آشاميدن سهوي و از روي غفلت؛ موجب بطلان روزه نيست، ولى هنگامي كه توجه پيدا كرد كه روزه است؛ بايد از خوردن دست كشيده؛ و آنچه در دهان دارد را فرو نداده؛ و دهانش را مي شويد، و روزه اش صحيح است.[شمارة ثبت: (1235) منبع: المسائل الهنديّة]

سؤال:
آيا اگر كسي قوز قرنيه چشم داشته باشد و چشمش ضعيف باشد؛ روزه گرفتن برايش چه حكمي دارد؟

جواب:
اگر گرفتن روزه موجب تشديد عارضه مذكور يا ضرر ديگري بشود؛ و نتواند با تقويت لازم در اوقات افطار آنرا تدارك نموده يا مانع شود، از گرفتن روزه معذور است، و تشخيص خود شخص و علم او در اين موضوع كافي است؛ چه از طريق احساس و تجربه شخصي بوده يا از راه اظهار نظر متخصص متعهد باشد. [شمارة ثبت: (1217) منبع: المسائل الهندية]

سؤال:
وقتى را كه انسان براي روزه گرفتن، (در سَحَر) بايد از خوردن و آشاميدن خودداري نمايد از چه موقعي شروع مى شود؟

جواب:
با طلوع فجر صادق امساك لازم است، و از فجر كاذب امساك پسنديده است. و وقت فجر كاذب حدود دوازده دقيقه قبل از فجر صادق مى باشد. [شمارة ثبت: (169) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
در وقتي كه شبهاى مهتاب (13 تا 15) نماز صبح (حدود 12 دقيقه) ديرتر از شبهاى قبل خوانده مي شود؛ آيا در اين وقت مي توانيم به خوردن سحري ادامه بدهيم يا نه؟ آيا اگر كسي در اين وقت دارويي را خورده باشد و بعد روزه قضاى ماه رمضان گرفته باشد، آيا اين روزه اش صحيح است؟

جواب:
تأخير در اين شبها براى تبيّن فجر است؛ و همچنانكه انجام نماز صبح تا وقت تبين تأخير مي شود؛ به همين قدر نيز فرصت ادامه سحري دارد، ولى در آداب روزه وارد است كه: از فجر كاذب (كه به اندازه همين مقدار قبل از فجر صادق است) امساك مستحب بوده؛ و در اين سه شب توصيه به امساك در همين فرصت (تبين فجر) عملي مي گردد؛ لذا بهتر است در اين وقت امساك را تطبيق و عملي نمايد. ولى به هر صورت اگر در اين فرصت چيزي خورده باشد؛ اشكالى به روزه اش وارد نمي كند، و روزه اش صحيح است.[شمارة ثبت: (1236) منبع: المسائل الهنديّة]

سؤال:
آيا غيبت ضرري به صحت روزه مي رساند؟

جواب:
نظر به عدم آشنايى عموم به اين حكم شريف تذكر مى شود كه: در حديث شريف وارد شده است: من اغتاب أخاه المسلم بطل صومه، و نيز: الغيبة تفطر الصائم، لذا غيبت صرف نظر از حرام بودن آن؛ موجب ابطال روزه نيز مى گردد، پس شخص روزه دار به اين حكم معصوم (عليه السلام) و تبعات آن نيز توجّه داشته باشد، اعاذنا الله وجميع المؤمنين من غير طاعته ووفّقنا الله لعبوديّته وعبادته. [شمارة ثبت: (219) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
تكليف كسي كه روزه اش با غيبت باطل مي شود چيست؟

جواب:
نظر به اينكه معصوم (عليه السلام) فرموده است كه افطار به حرام مستلزم كفّاره جمع مى باشد لذا ارتكاب عمدى غيبت در روزه ماه مبارك رمضان موجب بطلان روزه شده، وضمن اينكه بقيه روز را بايد امساك نمايد، قضاي آن روزه و كفاره جمع هم بر او لازم مى شود. [شمارة ثبت: (220) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
آيا فرو بردن سر در آب باعث ابطال روزه مي شود؟ تا چه مقدار؟

جواب:
اگر سر را در آب فرو برد به مقدارى كه شامل يكى از منافذ آن باشد موجب ابطال روزه است، ولى اگر فقط صورت خود را در آب فرو برد (ولو مشتمل بر منافذ باشد) بدون بقيه سر؛ اشكالى ندارد. [شمارة ثبت: (635) منبع: المسائل الإصفهانية]

سؤال:
اگر كسي در موقعيتي است كه وظيفه اش نجات غريق مي باشد و با ديدن غريق (با توجه يا بدون توجه به اين كه روزه مي باشد) سرش زير آب برود روزه او چه حكمي پيدا مي كند؟

جواب:
ضمن امساك بقيه روز تا وقت افطار، روزه اين روز را نيز قضا نمايد. [شمارة ثبت: (636) منبع: المسائل الإصفهانية]

سؤال:
زير دوش رفتن آيا موجب ابطال روزه مى شود؟ بخار حمام چطور؟

جواب:
فرض اوّل مانعى ندارد، و فرض دوّم در صورتى كه به نحو بخور دادن نباشد بلا اشكال است. [شمارة ثبت: (59) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
آيا بخور دادن، روزه را باطل مى كند؟

جواب:
اگر بخار به حلق برسد روزه اشكال پيدا مي كند. [شمارة ثبت: (519) منبع: المسائل المغربيّة]

سؤال:
بودن يا رفت و آمد در فضاها و محيط هايى كه دود و گرد و غبار جزء لاينفك آن مى باشد مانند تعميرگاههاى بزرگ ارتش در صورت اجبار شغلى، آيا موجب ابطال روزه مى شود؟

جواب:
در مقدار متعارف يا رسيدن قهرى بدون قصد مانعى ندارد، و در مقدار غير متعارف پس از اجتناب و احتفاظ با مثل حفاظهاى متداول و مستعمل (جهت سلامتى اشخاص) بلا اشكال است، بله در كارگاههاى ويژه صنعتى كه حجم كثير و غليظ از غبار يا دود وارد حلق مى شود، و نوعا افراد شاغل در آن مجهز (به وسائل حفاظتى مانع از آن) هستند؛ در صورتى كه شخص بدون احتفاظ و استفاده از آن وسايل با ماندن در آن محيط موجب ورود قهرى آن بشود روزه اش باطل مى گردد. اما اتفاق چنين وضعيتي بنحو غير مترقبه و در جايي كه توقع نمي رود، اشكالى به روزه ايجاد نمي كند. [شمارة ثبت: (36) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
قى كردن بدون اراده و با عمد براى روزه دارد چه حكمى دارد؟

جواب:
دست دادن حالت تهوّع بدون قى كردن؛ و وقوع بي اختيار آن موجب بطلان روزه نيست، اما قى كردن و تحقق استفراغ عمدي موجب قضاى آن روز مى شود؛ ولى با وقوع آن از حالت روزه دار خارج نشده، و بقيه روز را امساك داشته، هر چند قضاى آن روز و كفاره بر او واجب شده است. [شمارة ثبت: (829) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
قي نمودن به جهت بيماري يا حالت تهويي كه انسان روزه دار برايش پيش مي آيد و باعث خارج شدن غذا از دهان مي شود چه حكمي دارد؟

جواب:
قي نمودن اگر غير عمدى باشد خللى به روزه ندارد، ولى آنچه از گلو بالا آمده را فرو نبرد. [شمارة ثبت: (638) منبع: المسائل الإصفهانية]

سؤال:
آيا سرمه كشيدن روزه را باطل مى كند؟

جواب:
استعمال سرمه در صورتى كه معطر نبوده، و پس از استعمال طعم آن در دهان احساس نشود؛ براى روزه دار اشكالى ندارد. [شمارة ثبت: (835) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
روزه دارى كه بعد از اذان صبح خوابيد و محتلم گرديد حكم روزه آن روزش چيست؟

جواب:
صحيح است. [شمارة ثبت: (863) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
اگر در ماه مبارك رمضان در اثر شوخى و ملاعبه، انسان جنب شود حكم روزه او چيست؟

جواب:
روزه او باطل بوده، ضمن اينكه بقيه آن روز را هم امساك مى نمايد، و قضاى آن همراه با كفاره افطار عمدى بر او واجب است، اين در صورتى است كه وسيله موجب جنابت حلال خود شخص باشد، و الاّ جنب به مورد حرام بايد كفاره جمع به جاي آورد. [شمارة ثبت: (63) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
آيا زن در ماه رمضان مى تواند از قرصهاي ضد رگل استفاده كند تا بتواند روزه يك ماه را كامل بگيرد؟

جواب:
در صورت نداشتن ضرر قطعي، استفاده از آن در ساعات افطار (غروب تا فجر) مانعي ندارد، هر چند كه اين نوع ادويه خيلي وقتها نتيجه عكس داده؛ و نه تنها مانع عادت نشده بلكه سبب وقوع در مشكل حتى پس از ايام عادت نيز مي گردد. [شمارة ثبت: (238) منبع: المسائل الحائريّة]

سؤال:
هل يجوز تقديم الطعام للمفطرين في شهر رمضان في المطاعم مع عدم استلزام ذلك الهتك في حال وجود عذر للافطار وعدمه؟

جواب:
لابأس بذلك للمعذورين مع عدم الإجهار بالإفطار على الصائمين. [شمارة ثبت: (365) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
هل يجوز إطعام الكافر في نهار شهر رمضان؟ كما لو سقاه الماء وهل يجوز بيعه الطعام؟

جواب:
إذا كان هتكا لحرمة الشهر المبارك لم يجز، وأما مع مراعاة حرمة الشهر المبارك والصائمين كما إذا يقوم بذلك على غير مرأى الصائمين. [شمارة ثبت: (401) منبع: المسائل الغروية]