احكام زوجيت

احكام زوجيت

سؤال:
بعضي از افراد با استدلال به بعضى از مسائل رسائل عمليه و يا احاديث شريفه و آيات قرآنيه به اسم دين واسلام وقرآن و معصومين (عليهم السلام) ادعا مي كنند كه: در زندگي مشترك زن و مرد؛ زن هيچ اختيارى نداشته، و تنها به عهده شوهر همين مقدار است كه اورا گرسنه و برهنه نگذاشته و چهار ماه يكبار با او آميزش داشته باشد، و به بهانه پرداخت هزينه ماهانه؛ ساير زحمتها و تلاشهاى لازم براى اداره زندگي را (از انجام امور مختلف داخل خانه و اداره آن، همراه با تربيت ونگهدارى فرزندان وپي حويي مسايل آموزشي و رفتارى ايشان در داخل و خارج خانه) به گردن زن انداخته، و او را فاقد هر گونه توقعى رواني احساسي عاطفي و يا مالى و.. دانسته، و خلاصه همچون اسيرى در دست شوهر مي دانند، و براى شوهر؛ آزادي هر گونه بي مسؤوليتى و تحميل زحمات زندگي بر زن، و ممنوع كردن همسر از هر چه خواهد ولو معقول باشد؛ به عنوان اينكه اختيار و اجازه او با وى است را قايل هستند؟ آيا واقعا نظر اسلام و قرآن و معصومين (عليهم السلام) چنين است؟ لطفا با توجه به بسيار مورد نياز بودن موضوع؛ بطور مشروح راهنمايي بفرماييد.

جواب:
1- مسايل شرعيه مذكوره و احاديث شريفه و آيات قرآنيه مورد استناد؛ همه محكم و در جاى خويش مسلّم است، ولي اگر كسي از روى جهل يا براى سودجويي در جهت مطامع و اغراض شخصيه؛ اقدام به چينش آيات و احاديث و احكام و طرح آن در غير موضعش بكند، اين اقدام نابجاى وى ؛ وهن و اشكالى را در آن احكام و مباني و اصول؛ وارد نكرده، و صرفا خود اين شخص را رسوا مي نمايد.

2- از جمله امورى كه مورد اتفاق جميع علماى مذهب حق؛ بلكه همه مسلمين و عقلاى عالم است اينكه: ازدواج قراردادى است كه: با اختيار طرفين؛ و در دايره شرايط و لوازم آن منعقد؛ و طرفين بدان بايد ملتزم باشند، و در صورت تغيير شرايط و با رعايت قوانين مربوطه مي توانند آنرا فسخ نمايند، و هيچ اكراهى نه در ابتدا و نه در ادامه نبوده، و صرفا با تراضي و تصالح طرفين مي باشد، چه اينكه هر طرف مي تواند بعضي از حقوق را به يكديگر واگذار؛ و يا اختيارى را در امر خود به ديگرى بدهد.

3- عنوان برهنه و گرسنه نماندن و مصاحبت زوجيت مثلى از ضروريات حتميه زندگى فردى و خانوادگى بوده؛ ولى محدود بدان نيست، و تأمين اين سطح نيازها به عهده مرد است، بله اگر مردى تلاش متعارف متناسب با زندگي معنوى و مادى پاك و حلال را مي نمايد، ولى حاصل عمل او؛ بيش از برهنه و گرسنه نماندن و تأمين ساير نيازهاى ضروريه حتميه خانواده اش نشود؛ در اين صورت آن مرد در اين باب به وظيفه اش عمل كرده؛ و مورد مواخذه شرعى نيست، ولى اين به معناى رخصت مرد در تنبلى و بي مسؤوليتى نبوده؛ حتى اگر در حدّ ضرورت خانواده اش تأمين باشند. البته در صورت اشتغال مرد به وظيفه هايي مبتنى بر فداكارى و ايثار؛ مانند جهاد يا دفاع در راه خدا؛ بحدّى كه اضطرارا و خود بخود مانع فراغت شخص به امور زندگى روزمره همانند ديگران مي گردد، و بالتبع بخشى از مسؤوليتهاى او را همسر همراه و مجاهد و فداكار او به عهده گرفته؛ و در نتيجه شريك در پاداش الهى و سهيم در انجام آن مأموريت خدايي مي شود، در اين صورت امر الهى و وظيفه خدمت به عموم مؤمنين بر مصالح شخصيه ترجيح داشته، و موجب محدود شدن وظيفه مرد به ضروريات زندگى و حقوق خانواده مي گردد، و همسر او است كه داوطلبانه و در حدّ توان جاى او را پر نموده؛ و فضاى داخل خانه را مناسب با امرى الهى و قربي بطور داوطلبانه حفظ مي نمايد، و از اينجاست كه به سبب وظيفه مستمر تبليغ و دفاع و جهاد راه خدا؛ حضور مردان صدر اسلام را در مسؤوليتهاى داخل خانه و بيش از ضروريات؛ گاهى كمرنگ مي يابيم، آنچنانكه حتى گاهى لازم مي گرديد كه زنان نيز خانه و كاشانه را نيز رها كرده؛ و همراه مردان براى دفاع از اسلام و يا جهاد در راه خدا تلاش كنند، ولى اين يك امر اضطرارى؛ محدود به شرايط و وظايف خاص خودش بوده، و نبايد آنرا ناآگاهانه يا منحرفانه؛ به معناى بي مسؤوليتى مردان يا دستاويز بركنار بودنشان از اين گونه امور؛ در فرهنگ و تعاليم اسلامي تعبير و تفسير كرد.

4- از آنجا كه جهل موجب افراط يا تفريط بوده، متأسفانه عوام؛ بعضا لاقيد و بي مسؤوليت، و بعضا بسيار سختگير شده و ازدواج را همراه با الزامات و تقييدات بيجا؛ و خصوصا تعهدات مالى بي اساس مقرون كرده اند، مانند: شروط يكطرفه متداوله در عقدنامه هاى اخير ايران، و يا تفسير منحرفانه تساوى حقوق يا آزادى زن يا اختيار مرد در جوامع توسعه يافته مسلمان، و يا پيدايش حركتهاى فمينيستى و زن پرستى در محيطهاى غربي و غربزده، و يا به بهانه يا عنوان دفاع از زن؛ توقعات بيجا و بي حساب را متوجه مرد كردن؛ و در نتيجه موجب فرار مرد از ازدواج و تشكيل خانواده و قبول مسؤوليت شده اند؛ و از طرفى سبب بي شوهر ماندن بسيارى از زنان؛ و در نتيجه تن دادنشان به هر طالب ازدواج؛ و انجام آن در هر شرايطى ولو غير شرعى يا غير انسانى، و يا به دستاويز لزوم رضايت شوهر از زن، باب سودجويي و زورگويي و تحميل اغراض شخصيه را براى مرد باز كردن؛ و در مقابل زمينه هاى رشد علمى و معنوى و آسايش خانوادگي و انس و محبت و خدمت و احسان در محيط خانواده را از زنان بازداشتن، و…، اين موارد و نظاير آن؛ همه و همه از پي آمدهاى جهل و بي عدالتى و خودكامگي است، ازين روست كه هر چند التزام به انصاف و عدالت در هر كارى لازم بوده؛ ولى در ارتباط بين زوجين بدان نياز بسيارى است.

5- هر چند لزوم تحصيل رضايت شوهر و اطاعت از او محدود به حق واجب اوست؛ و نبايد مردها از آن در اغراض شخصيه (غير واجب بر زن) سوء استفاده كنند، ولى زنان هم در خواسته هاى مشروع و عاقلانه و منصفانه شوهر كه به مصلحت زندگي شان است (ولو در غير موارد واجب باشد)، نبايد با استناد به آن مخالفت كرده؛ و از مصالح خودشان اعراض كنند، و مولى (عليه السلام) فرموده: هر بار كه زن كوچكترين كار خيرى در زندگي شوهرش انجام دهد؛ خداوند به او نظر فرمايد.

6- همچنانكه زنان بايد توجه داشته باشند كه از راه اطاعت شوهر در آن موارد و تحصيل رضايت او مورد عنايت حق گرديده و بركات بسيارى را بهره مند مي گردند؛ و تلاش ايشان در اين راستا همچون جهاد در راه خدا شمرده شده و به پاداش آن بشارت داده شده اند؛ همينطور مردها هم بايد با بذل محبت و احسان و بكارگيرى روى خوش و سخن نرم و اخلاق نيكو؛ براى تحصيل موافقت و همراهى زنانشان با ايشان؛ در اين موارد اقدام كنند، و بدانند كه با تواضع و كوچكي در برابر خانواده، و خدمت و احسان به ايشان؛ دربهاى بزرگ لطف و رحمت الهى را بسوى خود مي گشايند، و بالعكس تندخويي مرد با خانواده اش؛ جز تاريكى و پليدى در زندگى ؛ و فشار سهمگين قبر پس از مرگ براى شخص او نتيجه اى ندارد، ولو از جهات ديگر صاحب مقامات بسيارى باشد. و آن زنى كه بر بد رفتارى شوهرش صبر كند؛ خداوند به آن زن همانند پاداش جناب آسيه همسر فرعون را عطا فرمايد. و پوشيده نماند كه: اگر تكبر و تند خويي و بد زبانى مرد با خانواده اش نارواست، اتفاق اين امور از زنان (كه بايد مظهر لطافت و نرمي و گرمي در خانواده باشند) ناشايسته تر است، همچنانكه تجربه شده است كه با رعايت اين جهات توسط ايشان؛ اختلافات بسيارى فورا حلّ گرديده است.

7- در مواردى كه طرفين يقين دارند؛ به آگاهى خودشان به جميع حقوق شرعيه آنها، و نيز پايبنديشان به اصول شرعي و عقلي و انساني و التزام به انصاف و عدالت، چه بسا نيازى به تصريح به تفصيل روابط و ضوابط و مسؤوليتها نداشته، و صِرف عنوان "عقد بر كتاب خدا و سنت معصومين (عليهم السلام) " كافي باشد، أما در غير آن موارد؛ و خصوصا با شيوع جهالت به حقوق و احكام شرعي و عقلي و انساني، و رواج بي قيدى و تعدى و بي انصافي، حتما لازم است كه تفصيل روابط و حقوق و وظايف و نحوه تعامل و مسؤوليتهاى طرفين را معين نموده و بر آن توافق كنند، چنانكه براى قسم اوّل نيز ترجيح دارد كه بخاطر تذكر و حفظ از فراموشي اين تفاصيل معين شده و توافقشان بر آن ثبت گردد.

در خاتمه اين وصيت پيامبر (صلى الله عليه وآله) به مردان در باره زن و فرزند، را ياد آور مي شوم؛ حضرتش فرموده اند: خيركم خيركم لأهله، بهترين شما آن كسي است كه براى زن و فرزندش بهترين شما باشد. خداوند همه ما را معتقد به مولا سالارى و ملتزم به بندگي مولا، و تسليم حق؛ و متواضع نزد خانواده، و نيز اهل خدمت و احسان قرار دهد، كه سعادت و خوشي ظاهرى و باطنى جاودانه در زندگى ؛ با اين سه وصف به بركت و فضل مولا فراهم مي گردد. [شمارة ثبت: (535) منبع: المسائل الرازية]

سؤال:
صحيح أن عقود الزواج المتعارفة في هذه الايام وفي أغلب البلدان تخلو من شرط خدمة الزوجة للزوج في المسكن أو إرضاع الطفل مثلا وغير ذلك من شؤون البيت، ولكن العرف قائم على التقيد بهذه الامور رغم خلو العقد صراحة منه، فلماذا لا يعتبر هذا العرف في نظركم شرطا ضمنيا في العقد المتعارف خصوصا مع إستهجان هذا العرف عدم قيام المرأة بشؤون الزوج وعدم وجوب ذلك عليها، مع العلم بأن الزوج قد يقدم على الزواج في سبيل السكون إلى حياة بيتية تامة ومؤمنة من جميع جوانب المساكنة فيها، فالطبخ وغسل الثياب وغير ذلك من شؤون الزوج لا المساكنة الفراشية فقط، وكذا علم الزوجة بأن هذه الامور تنتظرها فتقدم عليها مستعدة ومنتظرة لها، فلماذا لايشمله الشرط الضمني العرفي كما في حكم الالتزام بالعرف كما في قانون الايجار الرسمي مثلا إذا كان سائدا أو متعارفا بين الناس كما في لبنان مثلا مع أنه قد يكون مغفولا عند غيرهم بين المتعاقدين وخاصة إذا كانا متدينين مثلا؟

جواب:
المتعارف إنما هو قيام الزوجة بهذه الامور عن طوع ورغبة من دون إلزام وإلتزام، فلا يكون إذن شرطا ضمنيا مبنيا عليه العقد، كما انه المشروع أيضا، فله أن يقتصر على ضروري النفقة الشرعية، فيبذل المتعارف من النفقة والتوسعة في المعيشة بدلا عن ساير شؤونه المطلوبة. [شمارة ثبت: (436) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
آيا شرايطى كه ضمن عقد متداول شده است كه در مواردي مرد اموري را ملتزم مي شود؛ اگر دختر يا پسر را مجبور به امضا كردن آن كنند وظيفه آنها چيست؟

جواب:
اگر اكراه مقدمه تصميم و عزم بوده؛ و به هر صورت در وقت عقد؛ آن شروط را پذيرفته بوده؛ اگر اين شروط شرعا صحيح باشد وفاى به آن لازم است، ولى اگر در وقت عقد آنرا واقعا نپذيرفته؛ و دختر و وليّ او (در صورت غير رشيده بودن دختر) از اين عدم قبول او مطلع و به آن راضي بوده اند؛ در اين صورت شروط مزبور كأن لم يكن مي باشد. [شمارة ثبت: (1246) منبع: المسائل الهمدانية]

سؤال:
اگر كسي ضمن عقد اختيار طلاق را به زن واگذار كند؛ آيا اين شرط صحيح است؟

جواب:
تنها شروطي كه شرع تأييد فرموده بكاربردنش ضمن عقد صحيح مي باشد، و در كلام خازنان وحي (عليهم السلام) بر عدم مشروعيت واگذاري اختيار مذكور تصريح شده است، ولى از آنجا كه عقد ازدواج در حقيقت پيوند بستگي است؛ لذا در صورت ابتلاي به اين گونه موارد از راه تحصيل رضايت و رغبت اقدام نمايد؛ و در صورت فقدان آن؛ ادامه اين ارتباط با اكراه و الزام معني ندارد. [شمارة ثبت: (1245) منبع: المسائل الهمدانية]

سؤال:
آيا سيد بودن يكى از زن و شوهر شرايط خاصى را در روابط ايشان ايجاب مى كند يا خير؟ اگر ملزم به رفتار خاصى مى باشند راهنمايى فرماييد.

جواب:
رفق و مدارا نمودن زن و شوهر با هم؛ و خدمت و احسانشان به يكديگر در طول زندگي؛ موجب اداى حقوق همديگر؛ و رضايت خداوند متعال است، البته نسبت شرافت يكي از زوجين؛ موجب احتساب اجر آن خدمت و احسان؛ نزد رسول الله (صلى الله عليه وآله) و اهل بيت (عليهم السلام) نيز خواهد بود. [شمارة ثبت:(1187) منبع: المسائل الهمدانية]

سؤال:
در مورد آداب شب زفاف غير از آن مواردي كه مرحوم علاّمه مجلسي در كتاب حلية المتقين مطرح كرده است آيا نكاتي هست كه انسان بايد مراعات كند؟ لطفاً در اين زمينه راهنمائي بفرمائيد.

جواب:
مانند جناب ايشان نوعا مطالبي را كه نقل مي كنند از حضرات مقدسه وارد شده و نقل ايشان براي عمل معتبر است، و بطور كلي انقطاع از غير و توجه بحق در هر حال موجب كمال و نورانيت مي گردد. [شمارة ثبت: (489) منبع: المسائل الإصفهانية]

سؤال:
اگر خانمى به اقتضاى شرايط و اجبار؛ مهريه خود را زياد تعيين كرده باشد و اكنون تصميم داشته باشد مبنا را بر مهريه حضرت زهرا (منها السلام) قرار دهد راهنمايى فرماييد.

جواب:
بيش از مهر السنه مطالبه نكند. ولى لازم نيست فورا زياده را ببخشد؛ و شوهر از اكراه نمودن زن بر اينكه تمام يا بخشي از مهريه اش را ببخشد بپرهيزد. [شمارة ثبت:(1186) منبع: المسائل الهمدانية]

سؤال:
لو قال وكيل الزوجة في صيغة العقد: زوّجت بفاطمةً بالتنوين وهذا لا ينصرف، فهل يجزى ذلك أم يعتبر لحناً مخلاًّ بالمعنى ؟

جواب:
كيف كان لا يضر بصحة العقد. [شمارة ثبت: (335) منبع: المسائل الخراسانية]

سؤال:
فيما لو اشترطت قبل العقد عدم الدخول، ودخل بها رغما عنها هل يعتبر هذا الامر زنا؟

جواب:
لا يعتبر زنا وإن فعل حراما لمخالفته الشرط رغما وبغير رضاها. [شمارة ثبت: (427) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
في الزواج المنقطع إذا تزوج رجل من أرملة زواجا منقطعا ولم يكن هناك أي شرط من قبل الارملة لا قبل العقد ولا ضمن إيقاعه هل يستطيع إلزامها ساعة يشاء لقضاء حاجته؟

جواب:
نعم يستطيع. [شمارة ثبت: (425) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
هل يجوز المتمتع بالهاتف حتى يمكن للرجل التخاطب مع امرأة أجنبية في التلفون ويأخذ الرجل حريته وراحته في التخاطب معها كيفما شاء ، بعد إجراء صيغة العقد فيه؟

جواب:
إذا عقد عليها له فلا بأس. [شمارة ثبت: (431) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
هل يجوز للشّابّ أن يتعرّف على فتاة من أجل أن يفاتحها ويعقد عليها زواج موقت؟ وقد تطول فترة التّعارف مدّة الزّمن؟

جواب:
الجواز مرهون بوقوع المتعارف وما لازمه على الضّوابط الشّرعيّة الواردة في معاشرة الأجنبيّ والأجنبيّة، أمّا إذا عقد عليها فلابأس بوقوع التعارف زائدا عن المتعارف بين الأجنبيين. [شمارة ثبت: (337) منبع: المسائل الخراسانية]

سؤال:
در ايام حزن آل محمّد (عليهم السلام) در صورتي كه مردى از همسرش بخواهد كه خود را در اختيار او قرار دهد، وظيفه همسر چيست؟

جواب:
تمكين نمايد. [شمارة ثبت: (1067) منبع: المسائل الخراسانية]

سؤال:
در روابط زناشوئى موارد ذيل چه حكمى دارد؟ 1- وطى در دبر (در ايام عادت و غير آن) 2- ملاعبه به قصد خروج منى 3- ملاعبه از طريق دهان تا خروج منى .

جواب:
فرض اوّل نهى شده است، و مستلزم كفّاره و مورث عداوت است. فرض ثانى؛ در مباشرت حلال مانعى ندارد. فرض ثالث؛ به حكم فرض ثانى مي باشد، و دو فرض اخير مشروط است به: ناشي نبودن آن از استمرار عادت به استمناء حرام، و يا ايجاب و يا تشديد عادت به استمناء حرام. [شمارة ثبت: (101) منبع: المسائل القمّيّة]

سؤال:
هل يجوز نكاح الكتابية متعة أو المخالفة إذا كانت لا تعتقد حليتها ولكن استحابت طمعا في المال؟

جواب:
نعم يجوز. [شمارة ثبت: (429) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
هل يجوز التمتع بالخادمة الكتابية المخصصة لتنظيف المنزل وغسل الملابس وتهيئة الطعام أم لا؟ وهل يفرق إذا كانت على كفالتي أو كفالة غيري؟ وهل هناك فرق بين الخادمة المربية للاطفال والمذكورة أعلاه في حكم التمتع بها؟

جواب:
يجوز ذلك ولا منع فيه من جهة كونها كتابية أو مخصصة للمفروض، كما لا فرق فيما بين أن تكون بكفالته أو كفالة الغير ولا بين الخادمة والمربية؛ مادام التمتع لايعارض خدمتها. [شمارة ثبت: (430) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
هل تعليم المرأة مسألة شرعية يكفي ليكون مهرا لها؟

جواب:
في جعل تعليم واجبها الديني مكان المهر لها إشكال، ولا بأس بجعل تعليم غيره مهرا لها، إذا رضيت به. [شمارة ثبت: (431) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
هل يجوز التمتع بالبنت البكر من دون إذن وليها بشرط عدم الدخول؟

جواب:
لا يجوز، نعم مع طلبها واستدعائها لذلك، فحسبما ورد في الحديث الشريف فلا بأس به مع التزامهما بالمحافظة على الشرط. [شمارة ثبت: (434) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
آيا در ازدواج موقّت با دختر باكره، اذن پدر و يا ولى لازم است؟ در مورد غير باكره چطور؟

جواب:
زني كه رشيده باشد و خود تصميم گيرنده سفر و حضر و تصرفات در امور خود است؛ و نيز آنكه سابقا ازدواج كرده؛ براى ازدواج نيازى به اذن ولى ندارند. [شمارة ثبت: (1088) منبع: المسائل المغربيّة]

سؤال:
إذا تعرفت على فتاة غير مسلمة ولم أشرح لها قضية المتعة في ديننا بل كل ما قلته أن أعطيني وكالة عنك هل يصح العقد أم لا؟

جواب:
لابد أن تعرف هي أنه عقد متعة وأنه علقة خاصة بين الزوجين. [شمارة ثبت: (435) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
هل يجوز للانسان أن يرى البنات بغير شهوة ليتكلم معها ويتعرف عليها ليفاتحها بالمتعة؟

جواب:
نعم يجوز إذا لم تستلزم ارتكاب محرم من إثارة شهوة أو ما شاكل ذلك. [شمارة ثبت: (432) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
رجل وطأ امرأته من دون دخول فدخل الماء في فرجها مع بقاء بكارتها فهل يوجب ذلك جنابتها وهل يكون حكمها حكم المرأة المدخول بها من حيث استحقاق تمام المهر بالطلاق أولا؟

جواب:
لا يقتضي ذلك جنابتها ولا تستحق بمجرد ذلك تمام المهر بالطلاق. [شمارة ثبت: (433) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
إذا أراد أن يهبها المدة الباقية وكانت حائض فهل تصح الوهبة؟

جواب:
نعم تصح الهبة وليست هذه كالطلاق. [شمارة ثبت: (428) منبع: المسائل الغروية]

سؤال:
رجل ربي طفلة قربة لله تعالى فهل تحرم عليه أم لا؟

جواب:
لا تحرم عليه بذلك. [شمارة ثبت: (437) منبع: المسائل الغروية]